Avrupa Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması (AKKA)
Avrupa Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması (AKKA)
Avrupa'da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması'ndan (AKKA) Çekilme: Türkiye'nin Kararı ve Uluslararası Tepkiler:
1990 yılında Paris'te imzalanan ve Soğuk Savaş döneminde Avrupa'daki silahlı güçlerin hareket ve malzemelerine kısıtlar getiren Avrupa'da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması (AKKA), uzun yıllardır bölgede silah kontrolü ve güvenlik konularında önemli bir rol oynamıştır. Ancak, son zamanlarda bu antlaşma etrafında yaşanan gelişmeler, uluslararası güvenlik politikalarında yeni bir dönemin habercisi olabilir.
Rusya'nın Çekilmesi ve NATO'nun Tepkisi
Antlaşmanın uyarlanmış hali, 1999 yılında İstanbul'daki AGİT Zirvesi'nde, başta Rusya olmak üzere birçok ülke tarafından imzalanmıştı. Fakat Rusya, Kasım 2023'te resmi olarak antlaşmadan çekildiğini duyurdu. Bu karar, ABD ve NATO'nun antlaşma yükümlülüklerini askıya alma kararıyla karşılık buldu. Bu durum, antlaşmanın geleceği ve bölgesel güvenlik açısından belirsizlik yarattı.
Türkiye'nin Pozisyonu ve Çağrısı
Türkiye, Rusya'nın çekilme kararından ve ABD ile NATO'nun takip eden adımlarından duyduğu üzüntüyü dile getirerek, tarafları antlaşmaya geri dönmeye çağırmıştı. Ancak, artan bölgesel gerginliklerin ardından Türkiye de antlaşmadan çekilme kararı aldı. Bu karar, Türkiye'nin güvenlik politikalarında yeni bir yön belirleyebilecek nitelikte.
Uluslararası Güvenlikte Yeni Bir Sayfa
AKKA'nın geleceği şüphesiz ki, Avrupa ve geniş anlamda uluslararası güvenlik politikaları için kritik bir öneme sahip. Türkiye'nin antlaşmadan çekilmesi, bölgesel güç dengelerini ve ittifakların geleceğini etkileyebilecek bir adım olarak görülüyor. Uzmanlar, bu gelişmelerin uzun vadede hem bölgesel hem de küresel güvenlik dinamiklerini nasıl şekillendireceğini tartışıyor.
Sonuç olarak, AKKA etrafında yaşanan son gelişmeler, uluslararası ilişkilerde yeni bir dönemin başlangıcı olabilir. Türkiye'nin ve diğer ülkelerin atacağı adımlar, bu yeni dönemin nasıl şekilleneceğinin belirleyicisi olacak. Uzmanlar ve politika yapıcılar, bu sürecin yakından takipçisi olmaya devam edeceklerdir.
Avrupa Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması (AKKA), 19 Kasım 1990 tarihinde NATO ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan ve belirli askeri azaltmaları zorunlu kılan bir antlaşmadır. Soğuk Savaş'ın son yıllarında müzakere edilen ve tamamlanan bu antlaşma, Avrupa'daki konvansiyonel askeri ekipmanların önemli kategorilerine kapsamlı sınırlar getirdi ve fazla silahların imha edilmesini şart koştu.
AKKA Antlaşması, NATO'nun sahip olduğu tankların, zırhlı muharebe araçlarının, ağır topçu sistemlerinin, savaş uçaklarının ve taarruz helikopterlerinin sayısına eşit sınırlamalar getirerek, Sovyetler Birliği'nin Avrupa'daki konvansiyonel silahlardaki ezici niceliksel avantajını ortadan kaldırmayı amaçlıyordu. Bu anlaşma, her iki ittifakın da yıldırım tipi bir saldırı için güç toplamasını önlemek ve NATO ile Varşova Paktı üyeleri arasında daha düşük bir silah seviyesinde askeri denge kurmak için tasarlanmıştı.
AKKA Antlaşması ve siyasi açıdan bağlayıcı olan Avrupa'daki Konvansiyonel Silahlı Kuvvetlerin Personel Gücüne İlişkin Müzakere Sonuç Kanunu, güven oluşturma ve istikrar sağlama niteliğine odaklanan çok sayıda hüküm içeriyordu. Her ne kadar böyle bir saldırı tehdidi Soğuk Savaş'ın sona ermesi ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla neredeyse tamamen ortadan kalkmış olsa da üye devletler, askeri konularda benzeri görülmemiş derecede şeffaflık sağlayan anlaşmanın silah sınırlarının ve denetim rejiminin kalıcı değerini defalarca övmüştür.
Türkiye, 19 Kasım 1990'da NATO ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan AKKA'dan çekildi. 5 Nisan 2024 tarihinde yayımlanan Resmi Gazete'ye göre Türkiye, AKKA'dan çekildi. Bu bağlamda Türkiye, belirli askeri azaltmaları zorunlu kılan bu antlaşmadan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzalı kararname ile çekildi. AKKA Antlaşması'nın Türkiye Cumhuriyeti ile Antlaşmanın tarafı diğer devletler arasında 8 Nisan 2024 tarihinden itibaren uygulanmasının durdurulmasına karar verildi.
Bu adım, Türkiye'nin savunma politikalarında önemli bir değişiklik olarak değerlendirilebilir. AKKA Antlaşması'nın sona ermesi, Avrupa'daki askeri dengeyi etkileyebilir ve bölgesel güvenlik dinamiklerini yeniden şekillendirebilir. Ancak bu kararın uzun vadeli sonuçları henüz net değil.
Türkiye'nin AKKA'dan çekilmesi, uluslararası ilişkilerdeki dinamikleri ve askeri stratejileri yakından takip edenler için önemli bir gelişmedir. Bu adımın, Türkiye'nin savunma politikalarındaki gelecekteki yönelimini belirlemede etkili olup olmayacağı, zaman içinde daha iyi anlaşılacaktır.
